Kıdem Tazminatının Hesaplanması
Kıdem tazminatına hak kazanan işçiye, her geçen tam yıl için otuz günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır. (İş Kanunu 14/1) Kıdem tazminatı hesabında esas alınacak ücrete asıl ücretten başka para ve parayla ölçülmesi mümkün, sözleşmeden veya kanunda doğan ve arızi olmayan tüm menfaatler brüt olarak dahil edilerek kıdeme esas ücret belirlenir.
Uygulamada sıklıkla müşahede edildiği üzere, işçinin maaşı asgari ücret miktarının üstünde bir rakam olmasına rağmen, işverenin ek sorumluluklardan kaçmak için kuruma, ücret miktarını asgari ücret olarak gösterdiği bir vakıadır. Bu halde resmi kayıtlar, işçinin asgari ücret karşılığında çalıştığını ortaya koymaktadır. Resmi kayıtlara göre kıdem tazminatı hesabı ise gerçek durumu yansıtmayacaktır. İşte bu sebeple işçinin yaptığı işin vasıf ve mahiyeti asgari ücret üzerinde bir rakamla çalıştığı durumunu ortaya koymakta ise müstekar kararlara göre meslek odalarından da sorulmak suretiyle gerçek ücretin araştırılması icap etmektedir. İşçi, ücret bordrolarına imza atmış olsa dahi, yazılı belgeye karşı yazılı belge savunmasına itibar edilmeyecek ve işçi dinleteceği tanıklarla gerçek ücreti üzerinde kıdem tazminatı hesabı yapılmasını sağlayabilecektir. Belirttiğimiz bu durumun İş Hukukunun kendine özgü yapısı gereğidir.
İşçiye ödenecek kıdem tazminatı tutarının hesabında esas alınacak ücreti Kanun belirlemişse de nasıl bir hesaplama yöntemi izleneceği hususunda herhangi bir hüküm ihdas etmemiştir. Uygulamada Yargıtayca belirtilen yöntem ise aşağıda açıklanmıştır.
İşçinin öncelikle bir günlük ücreti belirlenecek, bu ücret önce otuzla sonra da işçinin kıdem yılı ile çarpılarak ve bir yıldan artan süreler için de orantılı şekilde ödeme yapılacaktır. İşçinin bir günlük brüt ücretinin tespitinde giydirilmiş brüt kazanç bulunmalıdır. Bunun için işçiye sağlanmış aylık ödeme veya menfaatlerin bir günlük miktarı, bunların otuza bölünmesi suretiyle tespit edilir. Son bir yıl içinde işçiye sağlanan nakdi ve ayni ödemlerde 365’e bölünerek bir günlük karşılığı tespit edilir.
Örneğin 06.11.2001 tarihinde işe başlayan ve 29.02.2016 tarihinde iş akdi işverence feshedilen işçi; yasal asgari ücret ve ücrete ek olarak verilen 2 maaş ikramiye ile çalışmış olsun. Bu işçinin iş sözleşmesi haklı hiçbir sebebe dayanmadan işverence feshedilsin. Bu durumda işçinin kıdem tazminatı nasıl hesaplanacaktır.
Öncelikle kıdem süresini bulalım.
Yukarıda da açıkladığımız üzere; işçinin kıdem süresi tespiti bazı esaslara bağlıdır. Bunlardan biri de işçinin iş akdinin ihbar süresi verilmeksizin feshi durumunda fesih tarihinin ihbar süresinin sonu olduğudur. Yargıtay ise, ihbar tazminatının peşinen verilmesi durumunda fesih beyanının yapıldığı günü fesih tarihi olarak kabul etmektedir. O halde örneğimizde 29.02.2016 tarihinde ihbar tazminatı da verilmeksizin iş akdi feshedilen işçinin, kıdem sonunu bu tarih olarak kabul edemeyiz. Uygulamada bu halde sürekli yanlışlık yapılmakta ve ihbar süresi göz önünde bulundurulmadan raporlar tanzim edilmektedir. 3 yılı aşan çalışması olan işçimizin ihbar süresi 8 hafta olup; kıdemin sonu ise 25.04.2016 tarihidir.
25.04.2016- 06.11.2001 = 14 yıl 5ay 19 gün çalışmıştır.
Şimdide giydirilmiş ücreti tespit edelim.
2016 yılı verilerine göre asgari ücret miktarı net 1.300 TL’dir. Bu rakamın brütü ise 1.647 TL’ye tekabül etmektedir. 1.647/30 =54,9 TL’dir. Ayrıca yılda iki maaş ikramiye verilmektedir. İşte uygulamada yanlış yapılan bir husus da burada görülmekte ve ikramiyenin net rakamı bir güne dönüştürülerek ücret tespit edilmektedir. 1300+1300/365= 7.12 rakamı bulunarak günlük ücret yanlış olarak tespit edilmektedir. Halbuki ödenen ikramiyeler vergi istisna ya da muafiyetlerine tabi tutulmamış ve bu bedeller üzerinden de prim kesintisi yapılacağı açıklanmıştır. O halde ödenen ikramiye ücretlerinin de brüte çevrilerek ücretin tespiti cihetine gitmek iktiza etmektedir. O halde yılda iki defa işçimize ödenen 1300 TL’lik ödemelerin brüt toplamı üzerinden 365 e bölersek 3294/365= 9.02 TL’yi günlük ücret olarak buluruz. Neticeten giydirilmiş ücret olarak 54,9+9.02 =63,92 TL’dir.
Günlük olarak bulduğumuz 63,92 TL’yi 30 ile çarparsak her seneye ödenecek kıdem tazminatı bulmuş oluruz. Buna göre 63,92*30 =1.917,6 TL’dir. Çıkan sonucu kıdem süresine uyguladığımızda;
İşçi 14 yıl 5ay 19 gün çalışmıştı,
1.917,6 * 14 yıl = 26.846,4 TL
1.917,6/12*5 = 798,75
1.917/365*19= 99,8
Toplam kıdem tazminatı ise 27.744,95 TL’dir.
İLETİŞİM
GSM: +905068134357
Email: info@ozunverhukuk.com
•İşverenin Feshi Halinde Kıdem Tazminatı
•İşyerinin Değişmesinin veya Naklinin Kıdem Tazminatına Etkisi
•Ücretsiz İzin Süresinin Kıdeme Etkisi
•Kıdem Süresinin Başlangıcı
•Kıdem Tazminatı Avansı ve İçtihadı Görüşler
•DİĞER HUKUKİ YAZILARIMIZ İÇİN TIKLAYIN
