Taşeron İşçi Alacaklarını Kimden Alır?
Malatya Avukat - İş Hukuku Avukatı
Taşeron İşçi Alacaklarını Kimden Alır?
Malatya Avukat | İş Hukuku ve Tazminat Avukatı
1. Giriş: Taşeron İşçiler Haklarını Kimden Alabilir?
Taşeron firmalar, yani alt işverenler, birçok sektörde asıl işverenlerin işin bir bölümünü dışarıya devrettiği yapılardır. Ancak bazı taşeron firmalar, mali sorunlar yaşadığında veya yükümlülüklerini yerine getirmediğinde işçiler alacaklarını tahsil etmekte zorlanır. Bu durumda en sık sorulan soru şudur: “Taşeron işçi alacaklarını kimden alır?” 4857 sayılı İş Kanunu’nun 2. maddesi, işçiyi korur. Kanun, asıl işveren ile alt işvereni müteselsilen sorumlu tutar ve işçiye güçlü bir güvence sağlar.
2. Hukuki Dayanak: 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 2. Maddesi
Kanuna göre: “Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde, işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan diğer işveren, bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde çalıştırabilir.” Bu hüküm, işçiye önemli bir hak tanır. İşçi, taşerondan olduğu kadar asıl işverenden de alacağını talep edebilir. Ücret, kıdem, ihbar, izin veya fazla mesai alacakları için doğrudan asıl işverene başvurma hakkı vardır.
Yargıtay 9. HD, 2019/11632 E. – 2020/2121 K.: “Asıl işveren, alt işveren işçisinin ücret, kıdem, ihbar, izin gibi işçilik alacaklarından alt işverenle birlikte müteselsilen sorumludur.”
3. Müteselsil Sorumluluk Ne Anlama Gelir?
Müteselsil sorumluluk, işçinin korunmasını sağlayan bir sistemdir. Bu sistemde işçi, alacağının tamamını asıl işverenden talep edebilir. Asıl işveren, yaptığı ödemeyi daha sonra alt işverenden tahsil eder. Yani taşeron işçi, “Paramı kimden alırım?” diye sorduğunda, hukuken iki tarafa da başvurabilir: hem asıl işverene hem de alt işverene.
Yargıtay 9. HD, 2020/1521 E. – 2021/1342 K.: “İşçi, alacağının tamamını asıl işverenden talep edebilir. Asıl işveren, yaptığı ödemeden sonra alt işverene rücu hakkına sahiptir.”
4. Asıl İşveren–Alt İşveren İlişkisinin Unsurları
Bir ilişkinin “asıl işveren–alt işveren” sayılabilmesi için şu koşullar birlikte bulunmalıdır:
– Asıl işverenin yürüttüğü bir iş olmalı,
– Bu işin bir kısmı veya yardımcı işleri başka bir işverene verilmeli,
– Alt işveren, işçilerini yalnızca bu işte çalıştırmalı,
– İlişki gerçek olmalı, muvazaalı (sahte) olmamalıdır.
Taşeronluk sadece işçilik yükümlülüklerinden kaçmak için kurulmuşsa, Yargıtay bu durumu muvazaalı sayar. Bu durumda işçi, baştan itibaren asıl işverenin işçisi kabul edilir.
Yargıtay 22. HD, 2018/4337 E. – 2020/2145 K.: “Muvazaalı alt işverenlik ilişkisinde işçi, baştan itibaren asıl işverenin işçisi sayılır. Bu durumda işçilik alacaklarından doğrudan asıl işveren sorumludur.”
5. İşçilik Alacaklarının Tahsili: İşçi Kime Dava Açmalı?
Taşeron işçi, alacaklarını tahsil etmek için hem alt işvereni hem de asıl işvereni birlikte dava edebilir. Uygulamada alt işveren firmalar genellikle mali açıdan zayıftır. Bu nedenle işçiler çoğunlukla asıl işverene karşı doğrudan dava açar. Mahkeme, müteselsil sorumluluk gereği, alacağı her iki işverenden de tahsil eder. Asıl işveren ödeme yaptıktan sonra alt işverene rücu davası açabilir.
6. Kamu Kurumlarında Taşeron İşçilik
Kamu kurumlarında hizmet alımıyla çalışan taşeron işçiler de özel sektör işçileriyle aynı haklara sahiptir. Yargıtay, kamu kurumlarını da asıl işveren sayar. Bu nedenle kamu kurumları da taşeron işçilerin alacaklarından müteselsilen sorumludur.
Yargıtay HGK, 2017/9-3319 E. – 2020/432 K.: “Kamu kurumları, hizmet alımı ihaleleri kapsamında çalıştırılan taşeron işçilerinin işçilik alacaklarından müteselsilen sorumludur.”
7. Arabuluculuk ve Dava Süreci
İşçilik alacaklarında dava açmadan önce arabuluculuk zorunludur. İşçi, arabuluculukta hem alt işvereni hem de asıl işvereni taraf olarak gösterebilir. Deliller; hizmet sözleşmeleri, SGK kayıtları, bordrolar, tanık beyanları ve ihale belgeleridir. Bu belgelerle işçi haklılığını kolayca ispatlayabilir.
8. Türkiye Genelinde Elektronik Duruşma ile Takip
Özünver Hukuk Bürosu, Malatya merkezlidir. Ancak Türkiye genelinde tüm iş mahkemelerinde elektronik duruşma sistemiyle temsil hizmeti verir. Bu sayede işçiler, şehir değiştirmeden davalarını kolayca takip eder ve haklarını kısa sürede elde eder.
9. Sonuç: Taşeron İşçi Haklarını Kim Korur?
Sonuç olarak, taşeron işçi alacaklarını hem alt işverenden hem de asıl işverenden alabilir. İş Kanunu, işçiyi korumak için iki işvereni de müteselsilen sorumlu tutar. İşçiler, hak kaybı yaşamamak için dava sürecinden önce iş hukuku alanında uzman bir avukattan destek almalıdır.
